Η διαδοχή εξουσίας στο Αφγανιστάν και η “μακρινή” Ινδία

08/20/2021 0 από Αντώνης Σπυρόπουλος

“Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν θα επιταχύνει τις τρέχουσες τάσεις στις σχέσεις της Ινδίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και τη Ρωσία: Αφενός θα αυξήσει τη συνεργασία με την Ουάσιγκτον, ενώ, αφετέρου, θα βαθύνει τη σύγκρουση με το Πεκίνο, προκαλώντας επίσης ευρύτερες ρωγμές στην παραδοσιακή στρατηγική εταιρική σχέση με τη Μόσχα. Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν θα καθορίσουν πλέον και θα ενεργοποιήσουν το «ρήγμα» του status quo στην Ασία -και όχι μόνο- και θα σχηματοποιήσουν το νέο γεωπολιτικό χάρτη της παγκόσμιας αντιπαράθεσης”

Η διαδοχή εξουσίας στο Αφγανιστάν και η “μακρινή” Ινδία

του Αντώνη Σπυρόπουλου

ή η δρομολόγηση των νέων γεωστρατηγικών δεδομένων στην Ασία και τον κόσμο

Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν θα επιταχύνει τις τρέχουσες τάσεις στις σχέσεις της Ινδίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και τη Ρωσία: Αφενός θα αυξήσει τη συνεργασία με την Ουάσιγκτον, ενώ, αφετέρου, θα βαθύνει τη σύγκρουση με το Πεκίνο, προκαλώντας επίσης ευρύτερες ρωγμές στην παραδοσιακή στρατηγική εταιρική σχέση με τη Μόσχα. Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν θα καθορίσουν πλέον και θα ενεργοποιήσουν το «ρήγμα» του status quo στην Ασία -και όχι μόνο- και θα σχηματοποιήσουν το νέο γεωπολιτικό χάρτη της παγκόσμιας αντιπαράθεσης.

Για πολύ καιρό, η ελίτ της εξωτερικής πολιτικής της Ινδίας επεσήμαινε στις ΗΠΑ τους κινδύνους να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν στο έλεος των Ταλιμπάν. Καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση των δυνάμεων –επί σειρά ετών διαδραμάτισε το Πακιστάν. Ο φόβος στην Ινδία ήταν διπλός.

Πρώτον, ότι θα έληγαν οι ευνοϊκές συνθήκες για την πολιτική και οικονομική δέσμευση της Ινδίας με το Αφγανιστάν υπό την αμερικανική επέμβαση το 2001.

Δεύτερον, ότι το ελεγχόμενο, από τους Ταλιμπάν, Αφγανιστάν θα μετατραπεί, για άλλη μια φορά, εταίρος του Πακιστάν και θα ενισχύσει τις ισλαμιστικές αναθεωρητικές δυνάμεις ενάντια στην Ινδία.

Αλλά η Ινδία δεν είχε άλλη επιλογή παρά να συμβιβαστεί με τη μειωμένη πολιτική υποστήριξη της Ουάσιγκτον και κατ’ επέκταση την αποχώρηση των αμερικάνικων δυνάμεων, στον λεγόμενο αιώνιο πόλεμο, και την αναπόφευκτη εξέλιξη: ενός μετα-αμερικανικού Αφγανιστάν. Από την άλλη πλευρά, το Νέο Δελχί αισθάνεται ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν θα μπορούσε να αποδυναμώσει σημαντικά τη σημερινή στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ Ουάσιγκτον και Ισλαμαμπάντ.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, το Αφγανιστάν είχε δημιουργήσει το θεμέλιο πάνω στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχτισαν μια εταιρική σχέση με το Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένης της πτέρυγας ανταλλαγής μυστικών πληροφοριών. Παρόλο που το Αφγανιστάν θα συνεχίσει να «αποτυπώνεται» στους δεσμούς ΗΠΑ-Πακιστάν, η σχέση είναι πιθανό να εξελιχθεί προς μια πολύ διαφορετική κατεύθυνση. Το Νέο Δελχί, ωστόσο, θα είναι ευχαριστημένο από οποιαδήποτε ενδεχόμενη μείωση του κύρους του Πακιστάν στη συνεργασία Ινδίας-ΗΠΑ και αυτό θα εξαρτηθεί από την μελλοντική πρόσδεση του Αφγανιστάν των Ταλιμπάν στο ισλαμικό αναθεωρητικό τόξο και κατ’ επέκταση στην Κίνα.

Σίγουρα, οι ανησυχίες της Ινδίας για τη διασυνοριακή τρομοκρατία θα αυξηθούν με την επιστροφή του Αφγανιστάν στην κυριαρχία των Ταλιμπάν. Κι αυτό θα εξαρτηθεί στο κατά πόσο η Ινδία είναι κατάλληλα προετοιμασμένη για την αντιμετώπιση της πρόκλησης του Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένης πλέον και του Αφγανιστάν. Ρόλο σε αυτό θα διαδραματίσουν: η δυνατότητα σταθερής εσωτερικής πολιτικής οργάνωσης του νέου κράτους των Ταλιμπάν, οι συμμαχίες του και η οικονομία.

Ωστόσο πίσω από αυτές τις απειλές η πλέον ανησυχητική ονομάζεται Κίνα η οποία έχει αναλάβει το ρόλο του στρατηγικού καθοδηγητή στη διαμόρφωση του λεγόμενου Ευρασιατικού μπλοκ. Και σίγουρα, η Ινδία θεωρεί την Κίνα μεγαλύτερη απειλή από το Πακιστάν.

Η σύγκλιση μεταξύ των συμφερόντων της Ινδίας και των ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό, ωστόσο, αυξήθηκε γρήγορα το τελευταίο διάστημα και σίγουρα θα επιταχυνθεί μετά τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν.. Τα σχέδια των ΗΠΑ για τον Τετραπλό Διάλογο Ασφάλειας – μια στρατηγική συνεργασία με την Αυστραλία, την Ινδία και την Ιαπωνία γνωστή ως “Quad” – θα θέσουν τις νέες γεωστρατηγικές συμμαχίες της Δύσης στην περιοχή της Ασίας ως αντίβαρο στον αναδυόμενο ευρασιατικό πόλο της Κίνας.

Από την άλλη οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν ενισχύουν, σαφώς, το ρόλο της Τουρκίας γεγονός που η ελληνική πλευρά καλείται άμεσα να αντιληφθεί ώστε να θέσει τις νέες κατευθύνσεις εξωτερικής πολιτικής της και να ενισχύσει τις συμμαχίες της με τις αντι-ευαρασιατικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή αλλά και εντός της Ευρώπης.

Μένει να δούμε κατά πόσο η κατακερματισμένη πολιτικά και “στενόμυαλη” Ευρώπη, θα αντιδράσει. Μέχρι σήμερα αποδεικνύεται εξαιρετικά αργοκίνητη με πολυδιασπασμένα και αντικρουόμενα συμφέροντα και σίγουρα με μια Γερμανία που διαδραματίζει ρόλο τροχοπέδης στην ευρωπαϊκή σύγκλιση απέναντι στον αναθεωρητικό νεοϊσλαμισμό και την Κινέζικη οικονομική κυριαρχία.